Tarih: 05.07.2012
Vergi Matrahlarının beyanı tarh ve tahakkuk ettirilmesinde vergi idaresine,meslek mensuplarına ve mükelleflere çok önemli bir kolaylık sağlayan E-beyan sistemi üzerinden elektronik ortamda beyanname gönderilirken işaretlenmesi gereken kutucuk (buton) bazen yanlış işaretlemekte bu durumda sistem tarafından vergi tahakkuku , vergi ziya-ı cezası ve usulsüzlük cezası ,özel usulsüzlük cezası tarhiyatları otomatik olarak gerçekleştirilmektedir.
Kağıt ortamında beyanname verilirken yapılan yanlışlık vergi dairesinde fark edildiğinde mükellef uyarılabilmekte veya aynı gün içerisinde yapılan yanlışlığın vergi dairesince düzeltilmesi mümkün olmakta iken E-beyan ortamında verilen beyannamelerde yapılan yanlışlığın düzeltilmesi farklılık göstermektedir.
Konuyu örneklersek, daha önce Geçici vergi ve Kurumlar vergisi beyannamelerini yasal süresinde vermiş olan (A) mükellefi 2011-Aralık döneminde 1000,-TL tutarındaki (kanunen kabul edilmeyen) gideri defter kayıtlarına intikal ettirdiği beyannameler üzerinde ise söz konusu gideri KKEG ilave etmediğini bu nedenle 1000.-TL tutarında matrah farkı üzerinden 200.-TL eksik ödenecek vergi beyan ettiğini 15.05.2012 tarihinde tespit etmiştir.
Bu durumda (A) mükellefi 2011/4 cü Geçici vergi dönemi ve 2011- Kurumlar Vergisi için düzeltme beyanı verirken VUK 376. Maddesi uyarınca Pişmanlık talepli beyanname vermek istemiş ancak E- beyan sistemi üzerinden düzeltme beyanlarını verirken yanlışlıkla KSS (Kanuni süresinden sonra) ve DZT (düzeltme) kutucuklarını işaretlemiş ve vergi ziyaına ilişkin ihbarnameler için ise( VUK 371) indirim kutucuğunu işaretleyerek indirim talebinde bulunmuştur.
Söz konusu mükellef bu yanlışlık sonucunda, adına tahakkuk eden vergi üzerinden hesaplanacak gecikme faizini, %50 oranında kesilecek vergi ziyaı cezasını ve vergi ziyaı cezası için VUK 371. Mad. uyarınca indirim talebinde bulunduğundan ödeyeceği ceza için birinci defada 1/2 si oranında indirim hakkını kullanmak suretiyle ödemek zorunda kalacaktır.Halbuki aynı mükellef düzeltme beyannamesini E beyan üzerinden verirken PIS ve DZT kutucuklarını işaretleyerek vermiş olsaydı adına tahakkuk eden vergi farkını ve pişmanlık zammını tahakkuk fişinde yer alan 15 günlük vadede ödeyecekti. Ayrıca beyanname pişmanlık talepli verildiğinden adına vergi ziyaı kesilmeyeceği için bu cezanın kesinleşmesinden sonra adına kesilecek vergi ziyaı cezası için (VUK 339.cu mad.) tekerrür hükmü uyarınca vergi ziyaı cezası %50 oranında artırımlı uygulanmayacaktır.
Yanlışlığın fark edilmesi üzerine aynı gün vergi idaresine mesai saatleri içerisinde veya daha sonra başvuruda bulunulduğunda genellikle vergi dairesince düzeltme işlemi yapılmamaktadır. Bilindiği üzere E-beyan üzerinden internet ortamında verilen düzeltme beyanları ile ilgili olarak açılan (pencereye) düzeltme beyanının veriliş nedeni yazılmaktadır. İşte bu bölüm yazılırken beyannameyi gönderen meslek mensubu “ VUK mad.376 veya pişmanlık hükümleri uyarınca verilmiştir ibarelerini içeren bilgileri yazmış ise” kutucukları işaretlerken yanlışlıkla PIS kutucuğunu işaretlememiş bile olsa gerçek iradesini yazılı olarak belirtmiş olduğundan aynı gün veya daha sonraki gün vergi dairesine düzeltme dilekçesi vererek pişmanlık talebi kutucuğunu işaretlemeyerek verdiği beyanname dolayısıyla adına tahakkuk eden vergi ziyaı cezasını,gecikme faizini terkin ettirmek suretiyle, pişmanlık talebi doğrultusunda düzeltme yaptırabileceklerdir.
Bu durumlarda düzeltme beyanlarının veriliş nedenine ilişkin olarak beyannameyi gönderenlerce yazılan bölüm vergi dairesi yetkililerince sistem üzerinden görülmediğinden; ilgili bölümün kopyalanarak çıktısının alınmasında yarar vardır.
Vergi dairesince düzeltme beyanı veriliş nedeni bölümüne pişmanlık iradesini yansıtan ibarelerin yazılmamış olması nedeni ve aynı gün içerisinde vergi dairelerine yaptıkları düzeltme talepleri redolunan mükellefler ise şikayet yolu ile (VUK mad.124) Maliye Bakanlığı- Gelir İdaresi Başkanlığına başvuru haklarını kullanabilirler. Örnek olayımızda söz konusu mükellef kesilen Vergi ziya-ı cezası için indirim kutucuğunu işaretlemek suretiyle VUK 371. Mad. uyarınca E beyan üzerinden adına tahakkuk eden ceza için indirim talebinden vazgeçerek VUK uzlaşma hükümleri uyarınca uzlaşma talep etmek istiyor ise, tahakkuk tarihinden itibaren 30 gün içerisinde vergi dairesine düzeltme dilekçesi ile başvurarak E- beyan üzerinden indirim talebi olmasına rağmen adına tahakkuk eden vergi ziya-ı cezasının terkin edilmesini ve uzlaşma talep edeceklerini belirterek, Uzlaşma komisyonuna da dilekçe ile başvurabilirler. Konuya ilişkin İst. Vergi Dairesi Başkanlığının 24.04.2008 tarih ve VUK-1 /Ek-1- 13749 sayılı özelgesi bulunmaktadır.
E-beyan sistemi bürokratik işlemleri kolaylaştırırken unutkanlık sonucu yapılan yanlışlıkların düzeltilmesini zorlaştırmaktadır.Vergi Daireleri işlem yönergesinin E-beyan sistemi üzerinden yapılması olası yanlışlıkların düzeltilmesi yönündeki işlemleri içerecek şekilde gözden geçirilmesi, E beyan sistemi üzerinden yapılan tüm vergisel işlemlerin yasal süresi içerisinde gerçekleşmesi ve bu sistemin yerleşmesinde yoğun emek ,zaman harcayarak özveri ile çalışan , sürekli yenilenen vergi ve SGK mevzuatını takip ederek kamusal görev yapan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin katkılarının unutulmaması gerekmektedir.
